การประเมินผลกระทบทางสุขภาพของผู้ที่ใช้ฟืนและแก๊สหุงต้ม เป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือนบนพื้นที่สูง อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาประเมินผลกระทบทางสุขภาพของผู้ที่ใช้ฟืนและแก๊สหุงต้มเป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือน โดยใช้กระบวนการของการประเมินผลกระทบด้านสุขภาพ (HIA) ขั้นตอนที่ 1 ถึงขั้นตอนที่ 4 ซึ่งในขั้นตอนที่ 1 และ 2 เป็นการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนที่ 3 ทำการประเมินผลกระทบสุขทางสุขภาพในกลุ่มเพศหญิงที่เป็นผู้ประกอบอาหารหลักในครัวเรือนอายุ 18 – 59 ปี ในหมู่บ้านดอยปุย ตำบลสุเทพ และหมู่บ้านขุนช่างเคี่ยน ตำบลช้างเผือก อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่จำนวน 141 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบโควตา (Quota Sampling) และเก็บข้อมูลโดยการสุ่มเลือกตัวอย่างแบบบังเอิญ (Accidental Sampling) ตามเกณฑ์การคัดเลือก แบ่งเป็นกลุ่มที่ใช้ฟืน 66 คน และกลุ่มที่ใช้แก๊สหุงต้ม 75 คน โดยทำการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามการรับรู้ปัจจัยเสี่ยงและภาวะสุขภาพ และการตรวจวัดสมรรถภาพปอดด้วยวิธีสไปโรเมตรีย์ (Spirometry) ในเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2567 และในขั้นตอนที่ 4 ทำการจัดเวทีคืนข้อมูลและรับฟังความคิดเห็น ในเดือนมีนาคม พ.ศ.2567 โดยมีตัวแทนจากภาคประชาชน จำนวน 50 คน ผลการวิจัยพบว่า การรับรู้ปัจจัยเสี่ยงของกลุ่มที่ใช้ฟืนและแก๊สหุงต้มเป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือน มีคะแนนส่วนใหญ่อยู่ในระดับปานกลาง และมีระดับการรับรู้ไม่แตกต่างกัน ภาวะสุขภาพของกลุ่มที่ใช้ฟืนและแก๊สหุงต้มเป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือนไม่แตกต่างกัน และสมรรถภาพปอดของกลุ่มที่ใช้ฟืนและใช้แก๊สหุงต้มเป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ซึ่งผลของการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าการใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิงในครัวเรือนส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ซึ่งทำให้สมรรถภาพของปอดผิดปกติไป ควรมีการจัดทำแผนหรือนโยบายเพื่อส่งเสริมการใช้เชื้อเพลิงหรือพลังงานสะอาดเพื่อสุขภาพของประชาชน และให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเฝ้าระวังการเกิดโรคจากการใช้เชื้อเพลิงในครัวเรือนต่อไป